برهان جهان شناختی کلامی (بررسی و نقد)

این کتاب در خصوص برهان حدوث جهان با توجه به تفکر اسلامی بخصوص آراء علامه طباطبائی و دستاوردها و استدلال های کریگ تهیه شده است. این اثر نخست برهان جهان شناختی کلامی را بررسی و دلائل حدوث زمانی جهان را از نظر کریگ مورد واکاوی قرار می‌دهد. در ادامه نویسنده با ذکر استدلال های کریگ برای علت داشتن جهان، به دستاورد نهایی وی اشاره می نماید. سپس به ارزیابی برهان جهان شناختی کلامی از منظر تفکر اسلامی بخصوص علامه طباطبائی (ره) پرداخته و نتیجه برهان را از نظر این شخصیت اسلامی مورد بررسی قرار می‌دهد. بررسی مقدمات اول و دوم آقای کریگ و پاسخ‌های علامه طباطبائی به او در این اثر از مباحث جالب ‌توجه محسوب می‌شود.

برگزیده ای از کتاب

علامه طباطبایی رحمه الله علیه برای اثبات وجود خداوند از راه حدوث عالم استدلال نمی کند، زیرا برهان حدوث به طریقی که متکلمان ارائه داده اند را کافی نمی داند،هم چنین ملاک نیازمندی معلول به علت را امکان معلول می داند و نه حدوث آن. از این رو معتقد است از طریق امکان می توان علاوه بر این که نیازمندی معلول به علت در حدوثش را اثبات کرد، بلکه می توان بقای معلول به علت را هم ثابت کرد، در حالی که در برهان حدوث چنین چیزی امکان ندارد.

علامه از طرق دیگر مانند برهان صدیقین، برهان سینوی و امکان فقری بر وجود خداوند استدلال می کند. نکته قابل اهمیت این است که علامه یگانگی واجب تعالی را در براهین خود – از جمله امکان فقری که اصل آن از ملاصدرا است – اثبات می کند اما چنین نکته ای در برهان جهان شناختی کریگ دیده نمی شود.