خانواده در اسلام(حسین بستان)

این کتاب با هدف بیان دیدگاه اسلام درباره ابعاد گوناگون زندگی خانوادگی و با نیم نگاهی به مسائل جدید در حوزه مطالعات خانواده و در قالب یک منبع درسی برای دانشجویان و طلاب علوم دینی تدوین شده است.

اثر حاضر می تواند به عنوان متن «درس خانواده در اسلام» برای دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و طلاب سطح سه حوزه های علمیه به ویژه در رشته مطالعات زنان و خانواده مورد استفاده قرار گیرد.

مباحث کتاب در قالب ۱۴ فصل تنظیم شده است. در فصل نخست، نظریه ای در باب خانواده با تکیه بر آموزه های اسلامی و با الهام از دیدگاه متفکران مسلمان ارایه می شود. بر اساس این نظریه، تفاوت های طبیعی جسمی و روانی زن و مرد، نقش اصلی را در پیدایش و استحکام نهاد خانواده ایفا کرده اند، ضمن آن که مبنای تفاوت، نقش ها و حقوق دو جنس است. این نظریه برای ازدواج و تشکیل خانواده، خاستگاهی فطری قائل است و این خاستگاه را در انگیزه های جنسی یا تفاوت جسمانی زن و مرد خلاصه نمی کند.

فصل دوم، به معرفی اهداف و کارکردهای خانواده از دیدگاه اسلام می پردازد و محور فصل سوم، معرفی قواعد و هنجارهای دین اسلام درباره سن ازدواج، فاصله سنی همسران، محارم، ازدواج با پیروان دیگر ادیان، چند همسری، همسان همسری یا «کفویت» در ازدواج، نقش خویشاوندان در انتخاب همسر برای جوانان، جایگاه عشق در انتخاب همسر و ویژگی های همسر مطلوب است.

در فصل چهارم، مهم ترین آداب و رسوم و سنت های اسلامی مربوط به ازدواج و به طور خاص، سنت خواستگاری، آداب و رسوم عقد، آداب و رسوم عروسی و سنت های مهریه و جهیزیه بررسی می شوند. محور فصل پنجم نیز معرفی دیدگاه اسلام درباره وظایف و حقوق متقابل همسران در زمینه ارضای نیازهای عاطفی و جنسی یکدیگر است. در همین راستا به برخی شبهات درباره تبعیض آمیز بودن دیدگاه اسلام، اشاره و پاسخ داده می شود.

در فصل ششم درباره دیدگاه اسلام در زمینه الگوی مطلوب مدیریت خانواده و حدود اختیارات و وظایف مدیر خانواده و کیفیت دفاع عقلانی از الگوی مذکور بحث می شود و در ضمن آن، اتهام پدرسالاری به الگوی اسلامی مدیریت خانواده بررسی و نقد می شود.

در فصل هفتم، دیدگاه اسلام درباره تقسیم کار جنسیتی در خانواده شامل سه محور «نگاه هنجاری اسلام به تقسیم کار جنسیتی، توجیه عقلانی الگوی تقسیم کار جنسیتی و مهم ترین انتقادات مخالفان این الگو» بررسی می شود.

محور فصل هشتم، معرفی مهم ترین حقوق واجب و مستحب والدین بر فرزندان شامل احسان، مراقبت، حمایت، اطاعت، احترام و محبت و همچنین مهم ترین حقوق واجب و مستحب فرزندان بر والدین دربرگیرنده احسان، مراقبت، حمایت، محبت، تعلیم و تربیت، نظارت و رعایت عدالت و مساوات است.

فصل نهم به معرفی دیدگاه اسلام درباره نظام خویشاوندی از طریق تبیین اهمیت و جایگاه روابط خویشاوندی، آثار روابط خویشاوندی و حقوق و احکام خویشاوندی می پردازد. محور فصل دهم نیز معرفی مهم ترین راهکارهایی است که اسلام برای تحکیم خانواده ارایه داده و مسوول اجرای آن ها، خود اعضای خانواده هایند. این راهکارها عبارتند از: احراز بلوغ و رشد زوجین، انتخاب آگاهان، اعطای حق انتخاب، همسان همسری، تامین هزینه های مالی، معقول ساختن انتظارها و توقعات، آراستگی، ارضای منظم نیاز جنسی، اظهار محبت، تقسیم کار جنسیتی، زادآوری، تربیت اخلاقی و تقویت ایمان.

محور فصل یازدهم نیز معرفی مهم ترین راهکارهایی است که اسلام برای تحکیم خانواده ارایه داده اما مسوول اجرای آنها عواملی در خارج از خانواده اند. این راهکارها عبارتند از: تقویت ایمان و اخلاق، دینی سازی جامعه، افزایش سطح آگاهی ها، تامین اقتصادی خانواده، حصر روابط جنسی در چارچوب زناشویی، محدودیت روابط اجتماعی زنان و مردان، حمایت خویشاوندان، دوستان و همسایگان، وضع قوانین و مقررات مناسب و تقویت کنترل اجتماعی.

فصل دوازدهم به معرفی دیدگاه اخلاقی و حقوقی اسلام درباره خشونت زناشویی می پردازد. نویسنده در این فصل پس از ارایه گزارشی اجمالی از سیر تاریخی این پدیده، احکام اسلامی در مورد انقسام مشروع و نامشروع آن و سپس راهبردهای اسلام برای کاهش آن را بررسی می کند.

محور فصل سیزدهم، معرفی دیدگاه اسلام در موضوع طلاق است. بدین منظور، سه محور اصلی یعنی طلاق در نظام ارزشی اسلام، طلاق در نظام حقوقی اسلام و راهکارهای اسلام برای کاهش عوارض منفی طلاق بررسی می شوند.

سرانجام، فصل چهاردهم به معرفی ویژگی های خانواده علی(ع) و فاطمه(س) به عنوان خانواده الگو در اسلام می پردازد. مباحث این فصل در سه محور ارایه شده اند.

لازم به ذکر است که در پایان هر فصل، بخشی با عنوان خودآزمایی مطرح شده و منابع و موضوعاتی برای مطالعه بیشتر و تحقیق به خوانندگان و علم آموزان پیشنهاد شده اند که بهره گیری از آن ها با راهنمایی استادان می تواند در ارتقای سطح علمی مخاطبان موثر باشد. /*99586587347*/