توجه به این اصل بنیادی که عقل مستقل و علم بشری تا چه اندازه می توانند پاسخگوی نیازهای پیچیده و فراگیر انسان باشند هم مفهوم پیامبری و امامت را روشن می نماید و هم دامنه ی ضرورت آن دو را مشخص می نماید. از منظر منابع معتبر اسلامی، حفظ و به کارگیری عقل مستقل بشری و استخراج دفینه های ارزشمند عقلی و آموزش روش علمی و ارائه مبانی و اصول قطعی علم از مواردی است که بشر برای حرکت صحیح دنیوی و اخروی خود نیازمند مراجعه به واسطه ی الهی است.

این جلد از دو بخش کلی تشکیل شده است: بخش نخست به پیامبرشناسی پرداخته شده است. در این بخش پس از مفموم شناسی نبوت و پیامبری به نبوت عامه و نبوت خاصه پرداخته شده است. بخش دوم نیز به امام شناسی پرداخته شده است. در این بخش در دو فصل کلی به امامت عامه و خاصه پرداخته شده است.

گزیده ای از کتاب

لازمه امامت، عالم بودن امام است؛ و اگر نه امامت تحقق نمی یابد. در واقع کسی که به جانشینی پیامبر می رسد و راهبری امامت اسلامی را به عهده می گیرد؛ باید به همه مسائل مورد نیاز در حوزه دین و دنیا، عالم باشد؛ زیرا عقلا قبح است که ریاست دینی، به عهده او گذاشته شود. البته این علم از سنخ علوم عادی نیست و از راه تعلم به دست نمی آید. بلکه از طریق اتصال به سرچشمه وحی حاصل می شود؛ چنانکه امامان علیهم السلام چنین بودند. آنان نزد کسی چیزی نیاموختند و هر گاه مورد پرسش قرار گرفتند، پاسخ صحیحی دادند.

امام دارای علم فراوانی است که شامل ابعاد گوناگونی است. در زیر به برخی از این دانش ها اشاره می گردد:

1. امام به ظاهر و باطن قرآن، و علوم نهفته آن آگاه است.
2. امام به تمام جوانب دین آگاهی دارد.
3. امام میراث دار همه علوم پیامبران پیشین است.
4. امام به ظاهر و باطن افراد آگاه است.
5. امام به اسرار و رموز خلقت آگاه است.