درسنامه روش تحقیق

تعلیم و تربیت سازنده، تعلیم و تربیتی است که همراه با آموزش و یاد دادن پاره ای از دانش ها، فراگیران را با روش های کسب دانش و پژوهش آشنا سازند. در همین راستا امروزه تمامی سازمانهای آموزشی، خصوصا مراکز آموزش عالی در تلاش اند برنامه های آموزشی خود را به گونه ای طراحی کنند که به طلاب و دانشجویان خود، دانش های موجود در یک رشته خاص را بیاموزند و آن ها را با روش های پژوهش علمی و کسب دانش در ان رشته آشنا سازند تا از این طریق بتوانند تمایل و توانایی خودآموزی و بالاتر از همه مهارت های لازم برای پژوهش در فراگیران را ایجاد کنند. به همین دلیل امروزه در تمامی مراکز آموزش عالی، درس «روش تحقیق» یکی از دروس تخصصی همه رشته های علمی قرار گرفته است. در این زمینه صدها کتاب، مقاله و جزوه ی آموزشی تالیف و تدوین شده است. کتاب حاضر، دارای سه فصل است: در بخش اول به ارائه تعریف مفهوم پژوهش و معرفی انواع پژوهش پرداخته شده و گستره ی پژوهش های دینی توضیح داده شده است؛ در فصل دوم، دو گام آغازین پژوهش، یعنی جستجو و انتخاب مساله پژوهشی و شناخت و بیان مساله، بیان شده است؛ در فصل سوم به صورت مختصر، چگونگی جمع آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن بیان شده و در آخر روش تدوین گزارش پژوهش اراده گردیده است.

گزیده ای از کتاب

اصولی در باب تجزیه و تحلیل مساله

برای این که فرآیند تجزیه و تحلیل به صورتی ثمر بخش صورت بگیرد، استفاده از دستورالعمل های زیر کمک فراوانی به شما خواهد کرد:

1. سعی کنید بدون رجوع به هر نوع منبعی پیش از آن که دیگران ذهن شما را، در قالب های خاصی جهت بدهند، خودتان تا آن جا که می توانید، مساله ی کلی را تجزیه کنید. برای بهره گیری از تجارب دیگران بعد از اینکه خودتان عمل تجزیه را انجام دادید، فرصی را برای بهره گیری از تجارب دیگران در نظر بگیرید.
2. تجزیه ی مساله کار ساده ای نیست بلکه فعالیتی عقلانی و زمان بر است؛ پس زمان کافی به این امر اختصاص دهید و از خود انتظار معجزه نداشته باشید.
3. ذهن خود را در قالب بسته و محدود نگه ندارید بلکه آن را آزاد بگذارید. در عین حال بر روی مساله متمرکز سازید.
4. خلاقیت و جوشش فکری قابل پیش بینی نیست و زمان و مکان ندارد؛ از این رو سعی کنید هر نوع سوالی که پیرامون مساله به ذهن شما خطور می کند، به سرعت یاداشت کنید. با این کار علاوه بر این که خود را تشویق می کنید، مانع از بین رفتن با ارزش ترین نتیجه ی تحقیق نیز می شوید.
5. سوال یا مساله های عجیب و غریب را نادیده نگیرید. این سوال ها چون ناشی از خلاقیت ذهن شما هستند و تازگی دارند، عجیب و غریب به نظر می رسند. گاهی اهمیت این نوع سوال ها بیشتر از پاسخ آن هاست.
6. از مدل خورشیدی بهره بگیرید، تا ذهن شما را بیشتر فعال سازد و به کار شما نیز جنبه ی عینیت ببخشد…