کتاب تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی ، سیر فرهنگ و تمدن اسلامی را تا اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم پی گیری کرده است زیرا این دوران در درون خویش مهم ترین فراز و نشیب از تولد تا اوج گیری و شکوفایی و آغاز سیر نزولی را در بر دارد.
در این اثر از منابع متعدد و متنوعی در سطوح گوناگون استفاده شده است تا خوانندگان علاوه بر بهره گیری از مطالب، با اسناد و مدارک تحقیقی مختلف نیز آشنا شوند.در پایان هر گفتار هم، در کنار پرسش ها، پژوهش های محدودی نیز آمده است تا انگیزه تحقیق و مطالعه بیشتر برای فراگیران فراهم آید.
کتاب حاضر در نه گفتار با عناوین: فرهنگ شناسی، تمدن شناسی، فرهنگ و تمدن اسلامی، شکوفایی علوم اسلامی، علوم غیر اسلامی و مراکز علمی – فرهنگی، تشکیلات و هنر، تاثیر تمدن اسلامی بر تمدن غرب، عوامل انحطاط تمدن اسلامی و احیای تمدن اسلامی نگارش یافته است.