مصاحبه بامدیر طرح بزرگ فرهنگنامه فاطمی

پس از توضیحات مدیرعامل محترم مرکز نشر هاجر؛ در راستای آگاهی بیشتر از ابعاد گوناگون نخستین فرهنگنامه فاطمی «سلام الله علیها»، فرصتی دست داد تا با مدیر طرح بزرگ فرهنگ نامه فاطمی،

حجه الاسلام والمسلمین سید حسین اسحاقی  نیز گفتگویی داشته باشیم:

به نظر شما چه ضرورتی برای تهیه فرهنگنامه الفبایی موضوعی فاطمی «سلام الله علیها» وجود دارد؟

پیرامون شخصیت حضرت فاطمه «سلام الله علیها» با رویکردهای گوناگون، کتاب­ها و مقالاتی نوشته شده اما همه آنها تنها گویای قطره­ای از اقیانوس بی­کران فضیلت­های ایشان است. حضرت زهرا «سلام الله علیها» همچنان که «مخفیةالقبر» اند، «مجهولةالقدر» هم هستند و هنوز هم بسیاری از زوایا و ظرفیت های شخصیتی و وجودی ایشان ناشناخته مانده است.

بحمدلله برای معرفت­ افزایی جامعه هدف، نسبت به معارف و سبک زندگی فاطمی، پس از تهیه آثاری مانند: آوای ریحان، یاس بصیر (شخصیت شناسی سیاسی حضرت زهرا «سلام الله علیها»)، سبک زندگی فاطمی در دو جلد، دررالکلام فاطمی (شرح روایات فاطمی در پنج جلد) احساس کردیم باید مجموعه ای جامع تر از معارف متعالی و گسترده فاطمی فراهم آید که براساس آن امکان تحقیق، تدریس، تبلیغ و سایر فعالیتها میسور گردد؛ لذا این مهم را در قالب فرهنگ­نامه جامع دنبال نمودیم.

ناگفته نماند که خلأ این نیاز، در بین آثار فاطمی به شدت محسوس بود لذا برای پاسخگویی به این نیاز، فرهنگ­نامه معارف فاطمی را از دو بعد موضوعی و الفبایی برای محققین، مبلغین، مدرسین، معلمین و مخاطبین و آحاد جامعه اسلامی، بویژه بانوان به صورت کاربردی فراهم نمودیم. این منبع غنی با بررسی 1500 منبع از منابع فریقین (تشیع وتسنن) تهیه شده و این امر گویای تتبع قابل قبول در این عرصه و تجمیع مطالب برای وصول به فرهنگ­نامه جامع فاطمی «سلام الله علیها» است. بدین­صورت بهره گیران از پی­جویی در گوهرها و منابع تابناک فاطمی در بین هزاران منبع بی­نیاز شده و می­توانند اکثر نیازهای خود را در یک مجموعه­ی هم­راستا و موضوعی احصا نمایند.

این فرهنگ­نامه چه ویژگی ها و امتیازات  برجسته ای  دارد ؟

این فرهنگ­نامه امتیازات فراوانی دارد، از آن جمله:

اولا: به صورت موضوعی و الفبایی پایه­ریزی شده و در کنار آن با بازنگری جدی تمام موضوعات و دسته بندی آنها، به صورت الفبایی در آمده تا در سخنرانی ها و تحقیقات موضوعی، کارکرد آسان و مناسب را داشته باشد.

ثانیا: تمام ابعاد زندگی حضرت فاطمه «سلام الله علیها» را در دو بخش: 1- منظومه زندگی و رفتار فاطمی 2- مجموعه گفتار و سخنان، بررسی نموده و به برجسته ترین نکات در زندگی بانوی بانوان توجه شده تا جامعیت فرهنگ­نامه مورد خدشه قرار نگیرد.

ثالثا: تلاش شده به اصل مطلب در حیطه فاطمی پرداخته شود. از توضیح و تحلیل پیرامون مداخل پرهیز شده است و تفصیل این مسئله به خوانندگان و بهره­گیران فهیم سپرده شده تا از افزایش مجلدات پیشگیری شود.

رابعا: فرهنگ­نامه دارای نمایه های مختلف مانند آیات، روایات، اماکن، اشعار، ابزار و وسایل، منابع و… است که هر یک از نمایه­ها استفاده کاربردی دارد و سرعت و دقت در بهره­برداری را افزایش می­دهد.

خامسا: از پرداختن به مسائل حاشیه­ای پرهیز نموده و بدون پیش­داوری، تحقیر و یا توهین و با حفظ وحدت و در عین حال پاسداری از اصول و مبانی فرهنگ تشیع، تنها به ذکر وقایع تاریخی که نشانگر تقابل دو تفکر ولایت انتصابی و انتخابی است؛ پرداخته و هرگونه داوری، تجزیه و تحلیل و حقیقت یابی را به خوانندگان ارجمند وانهاده است.

سادسا: در تهیه این فرهنگ نامه از خِرَد و آثار جمعی بهره­گیری شده و با نظارت و اشراف ارزیاب علمی، جناب حجة الاسلام و المسلمین جواد اسماعیل­نیا «دام عزه» و مساعدت گروه تحقیق با مقابله علمی و کنترل منابع و ویراستاری عالمانه و ادیبانه جناب آقای محمد صالح­نیا و آقای مرتضی کرامتی به قوت و وزانت کار افزوده شده است و در بخش تایپ، نمایه زنی و اصلاحات نیز سرکار خانم فرحناک تلاش قابل تقدیری را به کار بسته اند.

البته ویژگی­های دیگری نیز وجود دارد که مخاطبان محترم با تورق و نگاهی موشکافانه به اصل فرهنگ­نامه، به آنها دست خواهند یافت و از ذکر آنها صرف نظر می­کنیم.

این فرهنگ­نامه تا چه اندازه در نهادینه سازی فرهنگ فاطمی موثر خواهد بود؟

در شرایطی که سردمداران فرهنگ­های بیگانه از هر سو در صدد معرفی الگوهای غیر واقعی و تفکر انحرافی با استفاده از ترفند های گوناگون هستند، شخصیت شناسی حضرت فاطمه «سلام الله علیها» و الگوگیری از سیره رفتاری و گفتاری ایشان از ضروریات انکارناپذیر است. فاطمه زهرا «سلام الله علیها»، الگوی عالمیان اعم از زن و مرد است و جای جای زندگی سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، خانوادگی، علمی، اخلاقی، تربیتی، اقتصادی و عبادی ایشان درس آموز است. نسخه های رفتاری و گفتاری فاطمه «سلام الله علیها» بهترین الگو برای پرورش انسا نها و تکامل آنهاست؛ شخصیتی که نه تنها مسلمانان؛ بلکه تمام انسان های آزادی­خواه و تعالی طلب، جویای آموزه های ناب ایشان هستند.

آیا این فرهنگ­نامه می تواند پاسخگوی همه نیازهای مخاطبان باشد یا هنوز هم نیاز به تحقیق و پژوهش در سیره و سخن فاطمی داریم ؟

هرچندکه در این فرهنگ­نامه به لطف خدا و عنایت صدیقه طاهره «سلام الله علیها» از دو منظر موضوعی و الفبایی در دو بخش سیره و سخن، به نحو گسترده، به زندگی و شخصیت بانوی بانوان پرداخته و ره­آورد خود را فرادید مخاطبان قرار داده است؛ اما اعتقاد ما بر این است که هنوز در شناخت کُنه و حقایق فاطمی در آغاز راهیم و باید اندیش ورزان و فاطمه پژوهان این مسیر نیمه تمام را پی­گیری نمایند و معارف این بحر عمیق و دست نیافتنی را در حدتوان در قالب کتاب، نرم­افزارها، فیلم، قصه، نقاشی و… احصا نمایند.

یکی از آرزوهای حقیر این است که خواهران طلبه و فاطمه پژوهان این معارف اصیل را به زبانهای مختلف دنیا ترجمه و در قالب­های متنوع ارائه و قلبهای آماده را مجذوب معارف فاطمی نمایند؛ اسوه ای که الگوی امام زمان «عج الله تعالی فرجه الشریف» است.

توجه داشته باشیم که ما  قبل از این فرهنگنامه نیز با آثار و دانشنامه­های متعددی مواجه بودیم. بالغ بر هزاران کتاب به زبانهای مختلف انتشار یافته است که برخی مانند دانشنامه فاطمی با رویکرد علمی- پژوهشی، برخی مانند اثر فرادید با نگاه کاربردی و به صورت علمی – ترویجی و بعضی نیز با رویکرد تبلیغی، هنری و … ارائه شده است.

جالب توجه است که بدانیم مسجد الزهرا «سلام الله علیها» در خیابان 15 خرداد قم با همت والای برخی از فرهیختگان و محبان حضرت زهرا «سلام الله علیها» اقدام به تاسیس کتابخانه تخصصی فاطمی با صدها جلد از آثار فاطمی نموده و پذیرای فاطمه پژوهان است. متولیان مسجد الزهرا «سلام الله علیها» این مهم را به صورت خودجوش و آتش به اختیار، وجهه همت خویش قرار داده­اند. شاید بتوان از اقدام این عزیزان و برخی از مؤمنان دیگر که در تاریکستان معارف دینی، یعنی آمریکا، اقدام به تهیه کتابخانه مجازی درباره هریک از ائمه اطهار «علیهم السلام» نموده­اند الگو بگیریم و چنین کتابخانه­هایی را در قم و مراکز استانی و کلان­شهرها دنبال کنیم و شاهد تابلوهایی تحت عنوان کتابخانه­ی محمدی، علوی، فاطمی، حسنی، حسینی و…. باشیم تا مشتاقان معارف اهل بیت اشراب شوند. همچنین شایسته است تا از برخی ناشران مانند «انتشارات دلیل ما» و غیر آن همانند «نشر هاجر» که چاپ و نشر آثار فاطمی را وجهه همت خود قرار داده اند قدردانی نموده و اجرشان را به خدای منّان حوالت نماییم.

وکلام آخر اینکه باید بدانیم هنوز هم در راستای بازشناسی و ترویج فرهنگ فاطمی، همچنان در آغاز راه هستیم؛ چرا که برای کوثرِ همیشه جاری فاطمی، انتها و پایانی وجود ندارد و عقول و ادراک بشریت همچنان تا آمدن ذریه­ی صالح آن حضرت «عجل الله تعالی فرجه الشریف» -که ان­شاءالله با ظهور پرخیر و سرور خود از حقایق فاطمی آن گونه که باید و شاید بازنمایی خواهند نمود- از ذخایر و گوهرهای تابناک بحر عمیق فاطمی در مانده و تنها رشحه­ای از این معارف متعالی را احصا و ارائه نموده­اند؛ لذا همچنان این دریای بیکران معارف فاطمی، نیاز به تحقیق و تفحص دارد و همه فاطمه پژوهان را به این راه سعادت آفرین فرا می­خواند.

جهت سفارش کلیک کنید.